Avustralya yerlilerinin toprakla olan güçlü bağları hayatlarını şekillendiriyor

Aborijin ve Torres Körfezi Adalı toplumların toprakla olan güçlü bağı aidiyet hislerini, kimliklerini ve yaşamlarını etkiliyor.

Avustralya yerli toplumunun toprakla olan güçlü bağları tüm hayatlarını şekillendiriyor. Source: Moment RF / Vicki Smith/Getty Images

ÖNE ÇIKANLAR

• Toprak İlk Uluslar halklarının aidiyetlerinin ve kimliklerinin yadsınamaz bir parçası.
• Toprakla olan bağlar nesilden nesle aktarılan tecrübe ve hikâyelere dayanıyor.
• Kutsal bölgeleri sadece o bölgenin öneminin bilincinde olduktan sonra ziyaret etmek gerekiyor.

Aborijin ve Torres Körfezi Adalı halklar en az 60 bin yıldır yaşadıkları bu topraklardaki değişime sürekli ayak uydurmuş.

Yuin Ulusundan bir Walbanga kadını olan Deidre Martin Teyze saygın bir önder ve Ulusal Parklar ve Yaban Hayatı Hizmetleri kurumunda rehber. New South Wales eyaletinin Dharawal bölgesinde çalışıyor.

Deidre Teyze için toprak sahip olunabilir bir şey değil, saygı duyulması ve özen gösterilmesi gereken kendinden bir parça.

Toprağın sahibi değiliz ve hiçbir zaman da olmayacağız. Bizim toprağı korumamız gerekir. Toprağın bize sunduğu şeylerden bir kaçı yiyecek, su ve barınak.

Deidre Martin Teyze

“Land is a terminology, but it runs throughout our veins. It’s our first breath, and it will be our last,“ she says.

Deidre Martin Teyze Aborijin bir rehber.

Deidre Martin Teyze bağların çok derin olduğunu ve kendi ata topraklarında olduğunda aidiyet hissinin de güçlü olduğunu hissettiğini söylüyor.

“Sydney’den eve dönerken, Kiama kavşağından dönüp aşağı kıyıya baktığım anda aidiyet hissi içimi dolduruyor ve ‘artık evdeyim’ diyorum.”

Kuzey Bölgesi’nden Gurindji ve Ngalakan erkeği Desmond Campbell de eve döndüğünde benzer duygular yaşadığını söylüyor.

Welcome to Country’nin genel müdürü Campbell şimdi Sydney’de yaşıyor. Kendi Toprakları aklına geldiğinde içinin kıpır kıpır olduğunu söylüyor.

“Gençliğimin hepsi orada geçmese de içimde sanki dün oradaydım hissi var. Bize o kadar aşina. Orada güvende hissediyor insan. Aborijin olarak kendin olabildiğin bir yer” diye açıklıyor.

Mesafe ata toprağı ile arasındaki bağı zayıflatmıyor. Campbell sadece kendi dil ve kültürünü pratik etmek için değil aynı zamanda toprakla kutsal bağı hissedebilmek için ata topraklarının düzenli bir şekilde ziyaret edilmesi gerektiğini söylüyor.

“Beni dolduruyor. Ruhumu besliyor. Sydney gibi yerlerde yaşayabilmemi Welcome to Country gibi bir kurumda çalışabilmemi sağlıyor. Kendi kültürümü ve dilimi korumam için arada eve gitmem gerekiyor” diyor.

Welcome to Country Genel Müdürü Desmond Campbell.

Toprağın hikâyeleri

Campbell nesilden nesle aktarılan hikâyelerin toprakla olan bağı yarattığını söylüyor. Hikâyeler, ruhlar ve bağların bölgeden bölgeye değiştiğini söylüyor.

“Gurinji babamın tarafı. Topraklar çöl. Hayvanları farklı. Mevsimleri farklı. Bu yüzden de hikâyeleri anneminkilerden farklı” diyor.

Campbell hikâyelerin toprakla ilgili bilgi ve tecrübelerle şekillendiğini, ne zaman ava çıkılması, neyin avlanması gerektiği ve ateşle oynamanın zararları gibi bilgilerin etkilediğini söylüyor.

Ngemba, Ualarai, Kooma ve Kamilaroi erkeği olan Bradley Hardy günümüzde Barwon Nehri’ndeki Brewarrina Aborijin Balık Kapanları’nın (Baiame’s Ngunnhu) da koruyucusu.

Nehri “kan ve kimlik” olarak tarif ediyor.

Brewarrina Aborijin Kültür Müzesi’nde rehber olarak ata topraklarının hikâyelerini ve tarihini anlatıyor.

Hikâyelerin yaşaması için yeni nesle aktarılmaları gerektiğini söylüyor.

“Düzenlenen turların merkezinde ben yokum. Amaç her zaman atalarıma saygı ve gençlerle paylaşma. Gençlerin dünyayla tarihimizi paylaşması. Bizim görevimiz bu” diyor.

Brewarrina Aborijin Balık Kapanları ile görülen Bradley Hardy.

Kutsal bölgeler

Brewarrina’daki Aborijin Balık Kapanları insanlığın inşa ettiği en eski yapılardan biri. Stratejik bir şekilde yerleştirilmiş taştan yapılan U ve C şekillerinden oluşuyor. Balıkları sadece toplamak veya yakalamak için değil, aynı zamanda kapanlardan geçip yaşam döngüsünü devam ettirmeyi sağlıyor.

Kapanlar aynı zamanda çok sayıda kabilenin bir araya geldiği kültürel bir merkezdi.

Kutsal bir yer. Korumamız gerekiyor. Bizim toplumumuz için. Görevimiz sadece insanlara kapanları anlatmak ve gençler arasında evrimini devam ettirebilmek değil. Aynı zamanda dünyaya bunların kutsal bölgeler olduğunu anlatmak.

Bradley Hardy

Deidre Teyze de kutsal bölgeleri ziyaret etmeden önce öneminin bilincinde olmak gerektiğini söylüyor.

“Buraları birikim dolu yerler. Buraya bilgi almadan gelemezsiniz. Erkekler ve kadınların kutsal bölgeleri olduğunu bilmeniz gerekiyor” diyor.

Cape York, Queensland’de Aborijin bir baba ve oğul mızrakla balık avlıyor. Credit: Rafael Ben-Ari/Getty Images

Sİlk Uluslar toplumları için kutsal bölgeler farklılık gösterebiliyor. Bazı bölgeler hem erkekler hem de kadınlar için kutsalken, bazıları sadece belli bir cinsiyete özel ayinler ve kutsallık içeriyor.

Deidre teyze bu kutsal bölgeler hakkında toplumu bilgilendirme sorumluluğunun kendinde olduğunu söylüyor. Bildiklerini ziyaretçilerle paylaşmaktan büyük mutluluk duyuyor.

İlk Uluslar’ın toprakları hakkında bilinçlenmek ve bilgilenmek kişiler için son derece zenginleştirici bir deneyim olabiliyor. Ancak Avustralya yerlileri için kutsal olan bölgelere saygıyla yaklaşmak ve önceden yerli toplumlardan veya yerel toprak konseylerinden bilgi istemek son derece önemli.

Hardy “Balık kapanları veya farklı bölgelerin tarihleri hakkında olsun, insanların gerçeklere ulaşmasını istiyoruz. Gelenlerin bilgilenmesini istiyoruz ancak bizim olanlara saygıyla yaklaşmalarını da bekliyoruz” diyor.