همزمان با رو به وخامت گذاشتن همه گیری کووید-۱۹ در سرتاسر جهان، موارد گوناگون «تئوری های توطئه» (conspiracy theory) و اسطوره های پیرامون این ویروس مرگبار بیش از گذشته شایع شده است.
از مباحث موجود در رسانه های اجتماعی گرفته تا حباب های فکری که توسط رهبران جهان مطرح شده است، از همان آغاز این بحران جهانی یک سری اطلاعات غلط وجود داشته است که کارشناسان معتقدند می تواند برای بسیاری از افرادی که به راحتی هر حرفی را باور می کنند، خطرناک باشد.
آدام کامرات اسکات کارشناس امنیت بهداشت از دانشگاه سیدنی در گفتگو با اس بی بی سی گفت: «زندگی مردم در معرض خطر است و این اطلاعات غلط باعث پیچیده شدن واکنش آنهم به طرق غیر مفید شده است».
در این گزارش فقط به ذکر تعدادی از این موارد اکتفا می کنیم.
«کروناویروس ساخته دست بشر است»
از همان آغاز شیوع این بیماری در اواخر سال گذشته، حدس های بسیار غیر متعارفی درباره خاستگاه کووید-۱۹ مطرح شد.
خانم برانوین بیشاپ وزیر سابق لیبرال استرالیا همان ابتدا گفت كه چین این ویروس را به دلایل نامعقول خود ایجاد كرده است.
خانم بیشاپ در گفتگو با اسکای نیوز گفت: «این ویروس برای خلاص شدن از شر چینی های غیر مولد ساخته شده است. با این کار دیگر نیازی نیست تا شکم آنها را سیر کرد».
او گفت چین برنامه ریزی كرده است كه «این ویروس را به ایالات متحده صادر كند» و «آزمایش كند كه آیا این نوع اقدام می تواند بقیه جهان را به ركود بکشاند یا خیر».
در همین راستا، یک تئوری توطئه دیگر نیز به طور گسترده در رسانه های اجتماعی به اشتراک گذاشته شد که کروناویروس (کووید-۱۹) از یک آزمایشگاه چینی سرچشمه گرفته و این ویروس مرگبار با تحقیقات مربوط به سلاح های بیولوژیکی مرتبط است.
این در حالی است که چینی ها نیز تئوری های توطئه خاص خود را مطرح کردند.
ژائو لیجیان سخنگوی وزارت امور خارجه چین گفت كه ممكن است این کار ارتش آمریكا باشد كه «همه گیری» را به چین آورده باشد.
از سوی دیگر، محمود احمدی نژاد رئیس جمهور پیشین ایران نیز با ارسال نامه ای به سازمان بهداشت جهانی (WHO) خواستار تحقیق درباره «جنگ بیولوژیکی علیه بشریت» شد. وی حتی این پرسش را مطرح کرد که چرا مخالفان آمریکایی به این شدت مورد اصابت قرار گرفته اند؟
این در حالی است که یک نظریه توطئه دیگر حاکی از آن بود که بیل گیتس صاحب بزرگ ترین بیزنس جهان و بنیان گذار شرکت مایکروسافت شیوع كروناویروس را به منظور کسب منفعت شخصی برنامه ریزی کرده است.
و البته فهرست این تئوری های توطئه تمامی ندارد.
اما نکته مهم این است که هیچ یک از آنها در واقع به این نکته که کووید-۱۹ واقعا چگونه به وجود آمده است اشاره ای نمی کند.
طبق گفته سازمان بهداشت جهانی «شواهد بسیار روشنی» مبنی بر اینکه شیوع این بیماری در اواخر سال گذشته با قرار گرفتن در معرض بازار غذاهای دریایی و بازار حیوانات در شهر ووهان مرتبط است، موجود است.
It's been six months since the World Health Organisation declared the coronavirus outbreak a pandemic. Source: Getty
برخی از نخستین افرادی که به کووید-۱۹ مبتلا شده بودند از این بازارها بازدید کرده بودند یا در آنها کار می کردند.
این امر در حالی رخ می دهد که در ماه های اخیر همچنین به صورت گسترده ای گزارش شده است که این ویروس پس از مصرف گوشت خفاش به بدن انسان سرایت کرده است. اما آقای پروفسور کامرات-اسکات می گوید موضوع به این سادگی نیست.
وی گفت: «ممکن است خفاش منبع این ویروس باشد چون سایر کروناویروس ها نیز از خفاش ها سرچشمه گرفته اند، اما ممکن است یک "حیوان واسطه" دیگر نیز بین خفاش ها و انسان ها وجود داشته باشد».
وی گفت: «بازار ووهان به طور حتم یک محیط بسیار مناسب برای گسترش ویروس از خفاش به خارج است».
این در حالی است که حضور طیف گسترده ای از حیوانات زنده و مرده در مجاورت این جانور، فضاهای مرطوب "که ویروس ها و باکتری ها آن را دوست دارند" و حضور تعداد بسیار زیادی از مردم که به این بازار رفت و آمد می کنند نیز در شمار مواردی است که باید آنها را در نظر گرفت.
پروفسور کامرات اسکات گفت: «این شرایط در واقع فرصتی را برای بیماری های زونایی - بیماری هایی که از حیوانات سرچشمه می گیرند - ایجاد می کند که ممکن است انسان را نیز آلوده کند.
استوارت تانگی رئیس آزمایشگاه ایمونولوژی و ایمنی بدن در انستیتوی تحقیقات پزشکی گاروان (Garvan) در سیدنی است.
Disinfection work at Huanan Wholesale Seafood Market. Source: Getty
وی می گوید انتقال ویروس از حیوان به انسان «به طور قطع بی سابقه نیست».
ویروس سارس در سال ۲۰۰۲/۰۳ دقیقاً همین کار را کرد و ما در عین حال شاهد آنفولانزای خوکی و آنفولانزای مرغی هم بوده ایم. اینها همگی ویروس هایی هستند که از حیوانات سرچشمه گرفته و به انسان منتقل شده اند.
او گفت هنگامی که افرادی مانند خانم برانوین بیشاپ در شبکه اسکای نیوز برای یک مخاطب گسترده صحبت می کند و اطلاعات نادرست را به مردم می دهد، این موضوع جامعه، سیاست های عمومی، بهداشت عمومی و دانشمندان را دچار مشکل می کند.
او گفت: «شما واقعا نمی خواهید که یک سیاستمدار پیشین در قامت صدای هشدار دهنده در موارد اضطراری بهداشت عمومی ظاهر شوند».
«ویروس در هوا موجود است»
پروفسور کامرات اسکات می گوید در مورد نحوه انتقال کووید-۱۹ اطلاعات نادرستی وجود دارد.
وی گفت: «بسیاری از مردم بر این باورند كه كروناویروس در هوا موجود است. اما هیچ شواهدی دال بر این ادعا در جهان موجود نیست».
وی گفت: «اطلاعات نادرست، درک مردم را از چگونگی ابتلا به ویروس و کارهایی که می توانند انجام دهند، مخدوش می کند».
مقام های بهداشتی می گویند این ویروس از طریق قطرات آلوده" منتشر می شود.
در اقلام آموزشی وزارت بهداشت ایالت نیوساوت ولز آمده است: «کروناویروس های انسانی از طریق فرد آلوده به کووید-۱۹ به سایر افرادی که از نزدیک با آنها تماس دارند از طریق قطرات آلوده كه توسط سرفه یا عطسه یا تماس با دست های آلوده، یا سطوح یا اشیاء آلوده پخش می شود».
در ادامه این اطلاعیه آمده است: «اکثر افراد، از طریق تماس نزدیک با شخصی که مبتلا به کووید-۱۹ است به کروناویروس مبتلا می شوند. [اما] مطالعات نشان می دهد که کروناویروس ها (از جمله اطلاعات اولیه در مورد کووید-۱۹) ممکن است برای چند ساعت یا تا چند روز روی سطوح باقی بماند».
تحقیقات انجام شده در مجله پزشکی نیوانگلند نشانگر آن است که کووید-۱۹ بر روی سطح مس تا چهار ساعت، روی مقوا تا ۲۴ ساعت و روی پلاستیک و فولاد تا ۷۲ ساعت هنوز باقی می ماند.
پروفسور تانگی گفت: «قفسه های سوپرمارکت ها، نرده ها و دستگیره های داخل اتوبوس ها، دستگیره درهای ورودی ساختمان ها. همه این سطوح می توانند ویروس را برای مدت کوتاهی در وضعیت عفونی نگهدارند».
وی افزود: «بنابراین واقعا مهم است که نه تنها فاصله گیری اجتماعی را رعایت کنیم بلکه رعایت مناسب بهداشت و پاک کردن سطوح با مواد تمیز کننده الکل دار برای از بین بردن ویروس از اهمیت بالایی برخوردار است».
«من ممکن است از سگ خودم کرونا بگیرم»
حدس و گمان های فراوانی درباره آنکه حیوانات خانگی می توانند به کووید-۱۹ مبتلا و آن را به انسان منتقل کنند، وجود دارد. این شایعه پس از آن آغاز شد كه آزمایش کووید-۱۹ یك زن و سگ او در هنگ كنگ هر دو مثبت بود.
وزارت کشاورزی، شیلات و حفاظت از هنگ کنگ در آن زمان گفت که این سگ دارای "میزان بسیار کمی از آلودگی به ویروس" است. اما پس از اعلام این خبر، اینترنت با نظریه های فراوانی در ارتباط با ابتلای حیوانات خانگی به کووید-۱۹ روبرو شد. این نظریه ها همانگونه که انتظار آن می رفت عواقب ناگواری در دنیای واقعی ایجاد کرد.
پروفسور کامرات اسکات گفت: «این امر باعث شد تا برخی از مردم، حیوانات خانگی خود را از ساختمانهای بلند به بیرون پرتاب کنند».
A man and his dog in Italy during the coronavirus outbreak. Source: Getty
او اگرچه گفت: «هیچ گونه شواهدی دال بر آنکه حیوانات خانگی می توانند به این ویروس مبتلا شده و آنها به انسان انتقال دهند وجود ندارد».
این در واقع ایده ای است که وزارت بهداشت ایالت نیوساوت ولز نیز آن را منعکس کرده است.
البته بعدا یک سخنگوی وزارت کشاورزی، شیلات و حفاظت از هنگ کنگ نیز اعلام کرد که «در حال حاضر هیچ شواهدی دال بر آنکه حیوانات خانگی می توانند منبع عفونت کووید-۱۹ باشند وجود ندارد».
«داروهای خانگی برای مبارزه با کروناویروس»
در فضای آنلاین و در رسانه های اجتماعی داروهای بی شماری برای پیشگیری یا درمان کووید-۱۹ به اشتراک گذاشته شده است.
از نظریه های رایجی که در شبکه های اجتماعی به اشتراک گذاشته شده است می توان به خوردن سیر یا نوشیدن الکل بیش از حد برای جلوگیری از ابتلا به کروناویروس اشاره کرد.
در چین، یک متخصص بیماری های تنفسی توصیه کرده است که برای جلوگیری از ابتلا به این عفونت، دهان خود را با محلول آب نمک شستشو دهید.
و این در حالی که دانلد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده خواستار استفاده از درمان های غیرمترقبه مانند استفاد از روش های درمان مالاریا با هیدروکسی کلروکین و کلروکین به عنوان روش های بالقوه درمانی شد.
اما سازمان بهداشت جهانی با قطعیت اعلام کرد: «تا به امروز، هیچ داروی خاصی برای جلوگیری یا معالجه کروناویروس توصیه نشده است».
Eating garlic will not help with COVID-19 Source: World Health Organization
این سازمان افزود: «افراد آلوده به ویروس برای رفع و درمان علائم این بیماری مراقبت های لازم را انجام دهند و افرادی که به صورت شدید به این بیماری مبتلا شده اند باید مراقبت های حمایتی دریافت کنند. تعدادی از درمان های خاص در حال بررسی است و از آنها در خلال آزمایش های کلینیکی استفاده خواهد شد».
استرالیایی ها باید حداقل ۱/۵ متر از افراد دیگر فاصله بگیرند. در فضاهای سرپوشیده، تراکم موجود نباید بیش از یک نفر در هر چهار متر مربع از سطح زمین باشد.
اگر فکر می کنید به این ویروس مبتلا شده اید با پزشک خود تماس بگیرید یا با شماره تلفن ملی خط ویژه اطلاعات سلامتی کروناویروس به شماره ۱۸۰۰۰۲۰۰۸۰ تماس بگیرید.
اگر در نفس کشیدن با مشکل روبرو هستید یا در شرایط اورژانس قرار دارید با شماره ۰۰۰ تماس بگیرید.
دولت فدرال استرالیا اس بی اس را در طبقه بندی «خدمات ضروری» قرار داده است. اس بی اس خود را ملزم به ارائه تازه ترین اخبار و اطلاعات درباره کووید-۱۹ به جوامع گوناگون استرالیا می داند. برای کسب اخبار و اطلاعات درباره کروناویروس به زبان فارسی به وب سایت اس بی اس فارسی به نشانی sbs.com.au/Persian مراجعه کنید.
