Tân Tổng thống Lại Thanh Đức, bác sĩ 64 tuổi chuyển sang làm chính trị gia từng công khai ủng hộ Đài Loan độc lập – là điều ký húy đối với Trung Quốc.
Ông Lại cho biết bây giờ ông ủng hộ hiện trạng và nói rằng không cần thiết phải tuyên bố độc lập vì hòn đảo này “đã là một quốc gia có chủ quyền độc lập”.
Nhưng Trung Quốc đã tố cáo ông là "kẻ ly khai", chỉ trích bài phát biểu nhậm chức của ông hôm 20 tháng 5.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Vương Văn Bân nói rằng các cuộc tập trận quân sự quy mô lớn là lời cảnh báo đối với những ai ủng hộ một Đài Loan độc lập.
"Tất cả các hành động ly khai của Đài Loan độc lập sẽ gặp phải cuộc tấn công trực diện của 1,4 tỷ người Trung Quốc, và tất cả các lực lượng độc lập sẽ bị đập tan ngay trước xu hướng thống nhất đất nước không thể ngăn cản."
Tổng thống mới đắc cử của Đài Loan đã sử dụng bài phát biểu nhậm chức của mình để kêu gọi Trung Quốc chấm dứt các mối đe dọa, nói rằng Đài Loan và Trung Quốc "'không phụ thuộc lẫn nhau".
William Lai (Lai Ching-te) became Taiwan's 16th president on 20 May, taking over incumbent Tsai Ing-wen. EPA/RITCHIE B. TONGO Source: EPA / RITCHIE B. TONGO/EPA
"Tôi sẽ đứng ở tiền tuyến cùng tất cả anh chị em trong quân đội quốc gia để cùng nhau bảo vệ hòa bình đất nước. Vào thời điểm này, xã hội quốc tế đang rất chú ý đến Đài Loan dân chủ và trong khi đối mặt với những thách thức và mối đe dọa từ bên ngoài, chúng ta sẽ tiếp tục bảo vệ các giá trị dân chủ, bảo vệ hòa bình và ổn định trong khu vực.”
Ở Đài Loan, nơi người dân đã quen với các cuộc tập trận quân sự hàng năm, tâm trạng khá bình tĩnh, dù không chắc chắn.
Trong khi một số người bày tỏ lo ngại về viễn cảnh xung đột, người đàn ông này nói rằng ông không lo lắng về một cuộc chiến tranh tiềm tàng sau nhiều thập kỷ diễn tập tương tự.
"Các cuộc tập trận diễn ra hàng năm, và lần này nó diễn ra sau khi chính phủ mới nhậm chức, tôi nghĩ họ đang cố tạo ra tin tức, phải ra tay khi chuyện còn nóng chứ."
Đài Loan tách khỏi Trung Quốc kể từ năm 1949. Các nhà lãnh đạo ở đó coi hòn đảo này khác biệt với Trung Quốc lục địa, Đài Loan có hiến pháp riêng và các nhà lãnh đạo được bầu cử dân chủ.
Tuy nhiên, Trung Quốc coi hòn đảo này là một phần lãnh thổ của mình. Người phụ nữ ở Bắc Kinh này nói rằng cô đổ lỗi cho truyền thông phương Tây đã thúc đẩy câu chuyện về tầm quan trọng của nền độc lập của Đài Loan.
"Nhiều người ở Đài Loan không biết về tình hình ở Trung Quốc đại lục. Tuy nhiên, một số người trong số họ đã từng đến đây và sau khi chúng tôi quen nhau, họ thường quay lại, điều đó làm thay đổi quan điểm của họ. Nhưng khi họ ở Đài Loan, họ có thể bị một số phương tiện tuyên truyền hoặc các tác nhân thiên vị khác, khiến họ tin rằng chúng tôi ở Trung Quốc đại lục kém phát triển, hoặc có đủ thứ tiêu cực."
Bộ Ngoại giao Trung Quốc chỉ trích các nước như Mỹ và Nhật Bản lên án cuộc tập trận quân sự.
Phát biểu tại Câu lạc bộ Báo chí Quốc gia ở Canberra, Tư lệnh phó Hoa Kỳ phụ trách Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương đã hạ thấp khả năng Úc bị lôi kéo vào một cuộc chiến trong khu vực.
Trung tướng Stephen Sklenka cho biết hiện chưa rõ vai trò của các tàu ngầm Úc được sản xuất theo thỏa thuận AUKUS nếu có. Nhưng ông nói điều quan trọng là không được đánh giá thấp tầm quan trọng của đợt tập trận quân sự mới nhất này của Trung Quốc.
"Năm ngoái, họ đã mô phỏng một cuộc phong tỏa trên biển và trên không đối với hòn đảo Đài Loan. Các cuộc tập trận tiếp theo trong năm qua có các hoạt động tấn công đổ bộ và chống can thiệp mà chúng tôi chắc chắn sẽ được xây dựng trong năm nay."
Tuy nhiên, bây giờ tôi sẽ nói với bạn rằng, tôi không thể nhấn mạnh đủ mức độ tàn khốc của xung đột ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Sẽ có vô số sinh mạng, thiệt hại kinh tế toàn cầu hàng nghìn tỷ đô la và trật tự quốc tế, việc duy trì trật tự quốc tế mang lại hòa bình và ổn định tương đối trong 80 năm qua.Trung tướng Stephen Sklenka
Cuộc tập trận diễn ra sau căng thẳng giữa các lực lượng Trung Quốc và Úc hoạt động ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, bao gồm cả vụ chạm trán giữa một chiến đấu cơ của Trung Quốc và một máy bay trực thăng của hải quân Úc hồi đầu tháng này.
Ngoại trưởng Penny Wong [[trong chuyến thăm Singapore]] nói với tờ The Straits Times, các cuộc tập trận mới nhất đang gây lo ngại sâu sắc cho các nước trong khu vực - và bà kêu gọi đối thoại để tránh nguy cơ "leo thang bất ngờ" hoặc “hiểu lầm".
Người phát ngôn đối ngoại của phe đối lập, Simon Birmingham, nói với Sky News rằng việc triển khai quân đội Úc, trong trường hợp căng thẳng leo thang, sẽ tùy thuộc vào chính phủ lúc đó. Ông nói rằng cuộc tập trận cho thấy quan hệ đối tác an ninh ba bên AUKUS là rất quan trọng.
"Đây là hành động nguy hiểm có chủ ý của Trung Quốc. Đó là hành động có nguy cơ tính toán sai lầm và có nguy cơ leo thang. Không bao giờ nên đánh giá thấp những rủi ro đó và đó là lý do tại sao Trung Quốc không nên thực hiện loại hoạt động nguy hiểm và gây bất ổn này ngay từ đầu."
