Nếu người Việt tin ‘miếng trầu là đầu câu chuyện’, thì với người Tây phương, miếng trầu têm cánh phượng đó sẽ là thức ăn trên bàn.
Michael Hebb, một trong số ít người được báo chí tặng danh hiệu 'food provocateur', từ lâu đã đánh giá cao sức mạnh của việc đem mọi người đến với nhau trong một bữa ăn để thảo luận các vấn đề quan trọng.
Bàn ăn: Nơi tuyệt vời để nói về cuộc sống
Hebb đã tổ chức nhiều bữa ăn tối ‘ngầm’ theo các chủ đề ‘nặng kí’ khác nhau, ở các địa điểm bí mật khác nhau, kết hợp thức ăn trên bàn với chính trị, triết học và nghệ thuật trong nhiều thập kỷ qua. Và anh đã chứng kiến những kết quả ‘không ngờ’ đạt được qua hành động đơn giản: đem câu chuyện thảo luận trong bữa ăn.
Không chỉ là những câu chuyện ảnh hưởng đến hòa bình thế giới. Lần này, Hebb muốn người Úc nói về cái chết.
Hebb là người đồng sáng lập – Sự chết trong bữa ăn tối, một tổ chức nhằm mục đích thay đổi cách người Úc nói về kế hoạch họ ‘sống’ những ngày cuối đời.
Ai cũng muốn được từ giã cõi đời một cách tươm tất, hay ít nhất được thu xếp vài thứ như mình mong mỏi. Nhưng thực tế không như vậy.
Số liệu thống kê rất rõ ràng: 70 phần trăm người Úc muốn được chết ở nhà mình, nhưng chỉ có 14 phần trăm thực sự làm được điều đó.
Chín trong số mười người Úc tin rằng, việc quan trọng là cần nói ra những gì họ muốn và không muốn xảy ra vào những giây phút cuối của cuộc đời - nhưng rất ít trong số đó làm được việc thể hiện nguyện vọng này.
Khoảng hai phần ba người Úc chết trong độ tuổi từ 75 đến 95. Đó là những cái chết biết trước, nhưng chính Trung tâm Nghiên cứu Y tế Úc (Australian Centre for Health Research) thừa nhận trong phúc trình về chăm sóc cuối đời của họ, ‘Chúng ta đang không tận dụng cơ hội mình có để giúp người chết như ý’.
Một bữa cơm tối đầm ấm với những người thân để nói lên nguyện vọng của mình những ngày từ giã cuộc sống, tại sao không? Source: Public Domain Pixabay
Tổ chức Death Over Dinner?
Theo chuyên gia ‘thức ăn là đầu câu chuyện’ Michael Hebb thì nên giới hạn số người trên bàn ăn đó, và anh hy vọng ý tưởng có thể vươn tới nhiều triệu người, truyền cảm hứng cho những cuộc trò chuyện quan trọng và sâu sắc trong bữa ăn tối.
Trang mạng mời gọi người ta lập kế hoạch cho một bữa tiệc tối mà việc chăm lo lúc cuối đời của mình được đem ra thảo luận cởi mở và thẳng thắn.
Với cách hỏi và trả lời ngắn gọn, bữa tiệc sẽ được ‘đo ni đóng giày’ cho từng hoàn cảnh khác nhau. Đầu tiên, bạn phải suy nghĩ về những người cùng ngồi trên bàn tiệc. Cha mẹ? Bạn bè? Con cái? Hay là một hỗn hợp những người gần gũi bạn nhất?
Tiếp theo là tìm một lý do cho bữa tiệc Death Over Dinner, có thể đó là lý do hậu cần (Sức khỏe tôi yếu rồi và muốn thu xếp việc sau này của mình) hay lý do cảm xúc (Gần đây tôi vừa mất đi một người thân với mình, khiến tôi nghĩ đến ngày tôi ra đi).
Một khi trả lời xong các câu hỏi này, trang web sẽ gửi đi một thư mời được thiết kế theo nhu cầu cá nhân, với chủ đề của câu chuyện.
“Đó là câu chuyện cuộc sống, không phải chuyện chết. Dùng sự chết như một lăng kính để hiểu ra chúng ta muốn sống cuộc đời này như thế nào.” Michael Hebb
Source: Death Over Dinner
Bạn muốn chia tay cuộc đời kiểu nào?
“Câu chuyện có thể bắt đầu đơn giản thôi”, Hebb nói.
Ví dụ, bạn hỏi những người trong bữa cơm tối đó: Bạn muốn ca khúc nào trong đám tang của mình, và có đặc biệt muốn ai hát bài đó?
Hay như: Bạn muốn màu sắc nào hay loài hoa nào giữ vai trò chủ đạo trong tang lễ của mình, vì một ý nghĩa đặc biệt trong những năm tháng bạn đã sống?
“Và như vậy lần lượt mọi người trong bữa ăn sẽ trả lời các câu hỏi này, nó giúp chúng ta nói lên nguyện vọng, ước mơ, và mục tiêu của mình, và tất cả những điều thật cần thiết khi từ giã cuộc sống.”
Theo Hebb, khi khởi đầu với câu hỏi mở, gia đình và bạn bè có thể phá vỡ những cấm kị trong chủ đề thảo luận này.
Nhưng cũng cần lưu ý là một bữa tiệc Death Over Dinner không thể thay thế cho những loại giấy tờ pháp lý lên kế hoạch trước cho những ngày cuối đời, nhưng theo Hebb, hai chuyện này cần kết hợp với nhau nhịp nhàng.
“Tôi nghĩ cả hai đều quan trọng. Văn bản pháp lý không phải là một thứ giấy tờ sống động mang hơi thở cuộc đời, nó không mang sắc thái và tình cảm. Vì vậy tôi nghĩ rằng bạn muốn gia đình của bạn biết càng nhiều chi tiết về sắc thái tình cảm càng tốt.”
Michael Hebb trình bày ý tưởng 'Death Over Dinner' trong một chương trình TedTalk về y tế. Source: TED.com
Ai rồi cũng phải chết, nhưng…
Khi Hebb chào đời, cha của anh đã 72 tuổi. Khi anh lên 8 tuổi, cha anh bị chẩn đoán mắc bệnh Alzheimer ở tuổi 80.
“Bốn năm cuối cùng trong cuộc đời của ba tôi, tôi rất ít khi ở cạnh ông. Thực sự phải thừa nhận một thực tế là, gia đình chúng tôi đã không biết làm sao để nói về bệnh tật của ba tôi, chính vì vậy mà tôi đã bỏ lỡ cơ hội để hiểu ba mình ở thời điểm quan trọng của cuộc đời.”
Không có tiền cho quảng cáo và tiếp thị, cũng không có bất kì tổ chức nào đứng ra yểm trợ, tự thân ý tưởng đã lan tỏa đi.
Có hơn 100 ngàn bữa tối Death Over Dinner được tổ chức ở hơn 30 quốc gia trên thế giới kể từ khi Michael Hebb nảy ra ý tưởng này khi trò chuyện với hai bác sĩ trên một chuyến xe điện năm 2012.
Theo Hebb đó là vì ‘người ta thực sự muốn có cuộc thảo luận này trên bàn ăn của họ’.
Hebb khẳng định chương trình Death Over Dinner đã mang đến những tác động tích cực.
“Đúng như vậy, chắc chắn là vậy. Cuộc thảo luận đã thay đổi cách mà các gia đình suy nghĩ, và cách mà chúng ta từ giã cuộc đời.”
Và tuy tên gọi có nghĩa là ‘sự chết trong bữa cơm tối’, nhưng Death Over Dinner không phải lúc nào cũng nặng nề và đen tối.
“Mới nghe có thể có chút nhầm lẫn”, Hebb nói, “Nhưng những bữa ăn này hướng đến tôn vinh cuộc sống nhiều hơn”.
Bạn muốn tang lễ của mình như thế nào? Bạn sẽ nói cho người thân nghe những ước muốn đó? Bạn có dự dịnh tổ chức một bữa ăn tối nói lên nguyện vọng của mình những ngày từ giã cuộc sống?
Email về: vietnamese.program@sbs.com.au hay gửi trong phần Message trên facebook . Chúng tôi muốn lắng nghe tâm tình của bạn.
