Các chuyên gia tình báo cho rằng việc bắt giữ có thể cung cấp các thông tin hết sức quan trọng đối với các đe dọa khủng bố trên toàn cầu.
Đó là một âm mưu khủng bố hết sức táo bạo, khi nó trải ra suốt con đường từ nhà đến quày check-in ở phi trường.
Quả bom được giấu trong một máy xay thịt và sau đó cho vào hành lý xách tay, với ý định cho nổ tung và xóa tan mọi dấu vết trên chuyến bay chở khách của hãng hàng không Etihad, từ Sydney cất cánh bay đến Dubai vào tháng7 năm rồi 2017.
Hiện nay, kẻ chủ mưu vụ nầy đã bị bắt tại Iraq.
Đài ABC cho biết Tarek Khayat là một tư lệnh của phiến quân tự xưng nhà nước Hồi giáo và là công dân Li băng, cùng với thân nhân người Úc là Ahmed Merhi đã bị bắt giữ hồi đầu năm rồi.
Thế nhưng vụ bắt giữ vẫn còn được giữ kín do tính chất nhạy cảm về mặt ngoại giao, liên quan đến các vụ bắt giữ nói trên.
Người ta tin rằng Tarek Khayat chỉ thị cho 2 người anh em của hắn ta tại Sydney tiến hành vụ tấn công, đó là Khaled và Mahmoud Khayat trong chuyến bay từ Sydney đến Dubai vào ngày 15 tháng 7 năm rồi, trên phi cơ có chở theo 400 hành khách và phi hành đoàn.
Kế hoạch được biết đã được đình hoãn vào phút chót, do một nhân viên tại quầy đăng ký chuyến bay cho biết, hành lý xách tay của người em thứ ba là quá nặng.
Nhà cầm quyền Úc không biết về các sự kiện nói trên, cho đến khi họ nhận được một tin mật từ tình báo Israel vài ngày sau đó.
Người đứng đầu Trung tâm Chính sách chống Khủng bố thuộc Viện Chính sách Chiến Lược Úc là ông Isaac Kfir nói rằng, vụ tấn công là rõ ràng và cho biết đó là ưu tiên của IS còn gọi là Daesh.
“Đây là những tin tức đang tiến hành để tìm ra các cá nhân nầy thế nhưng nguồn tin chỉ nhấn mạnh về việc Daesh cam kết thực hiện các hoạt động khủng bố tại các phi trường như thế nào”.
Một người anh em khác là Amer Khayat bị bắt tại London.
Trong khi đó, Khaled và Mahmoud Khayat sẽ ra trước tòa ở Sydney nào năm tới 2019.
Giáo sư Clive Williams tài Trung tâm Luật pháp về An ninh và Quân Luật tại Đại học Quốc gia Úc châu, nói rằng các vụ bắt giữ mới nhất tại Iraq cho thấy một cơ hội duy nhất cho nhà cầm quyền nước Úc.
“Chúng tôi quan tâm trong việc khai thác các liên lạc cuả họ và những ai khác có thể dính líu trong vụ nầy. Họ rõ ràng là muốn trở lại Úc để bị truy tố còn hơn bị xét xử tại Iraq hay Li băng".
"Vì vậy chúng tôi có một số phương tiện để thu thập thông tin từ bọn họ”, Clive Williams.
Các công tố viên Lebanon cáo buộc rằng âm mưu có tính cách hết sức tinh vi như vậy là do Tarek Khayat nghĩ ra, lúc đó tay nầy đang ở Raqqa thuộc cứ điểm của nhà nước Hồi giáo IS, nhằm trả thù Tây phương khi hai người con trai ở tuổi thiếu niên của ông nầy bị giết trong cuộc chiến ở Syria trong những tháng trước đó.
Theo các tài liệu của tòa án của Lebanon, các quả bom được giấu trong một máy xay thịt và một con búp bê Barbie, để trong hành lý xách tay của người em trai thứ ba, đó là Amer Khayat có vé đi Lebannon qua ngã Abu Dabi để viếng thăm gia đình.
Được biết Amer Khayat bị bắt tại Li băng 10 ngày sau khi những người anh trai của tay nầy chuẩn bị ra trước toà án quân sự tại Lebanon.
Trước khi sang Syria cùng với vợ và 5 đứa con hồi năm 2014, Tarek Khayat là một tư lệnh cao cấp của IS tại thành phố Tripoli phía bắc của Li băng.
Tay nầy bị nhà cầm quyền địa phương săn lùng do cáo buộc tìm cách thiết lập một Vương quốc IS tại vùng phía bắc nước nầy và hướng dẫn đồng bọn chống lại quân đội Lebenon ở Tripoli vào năm 2014, trước khi hắn ta trốn sang Syria.
“Chúng ta nói rất rõ rằng, chúng ta mong muốn những kẻ tham gia trong cuộc xung đột và những ai vi phạm luật pháp nước Úc, cũng là vi phạm luật pháp quốc tế, phải bị xét xử theo đúng luật pháp của nước Úc”, Marise Payne.
Còn Ahmes Merhi là chiến binh IS người Úc đầu tiên, được biết bị bắt tại Iraq.
Cảnh sát cáo buộc người nầy có liên lạc trực tiếp với tiểu tổ IS, vốn có dính líu trong vụ bắn chết nhân viên kế toán của cảnh sát là ông Curtis Chang tại vùng miền Tây Sydney hồi năm 2015.
Các quan ngại vẫn còn đối với khoảng 100 tên chiến binh ngoại quốc khác đã rời nước Úc để đến Iraq hay Syria.
Giáo sư Clive Williams cho biết, nước Úc nên luôn luôn cảnh giác.
“Tôi nghĩ Israel có khả năng đặc biệt nhất tại Trung đông, vì vậy chúng ta chắc chắn nên cộng tác với Israel về mặt chia xẻ thông tin".
"Các quốc gia như Li băng có các nhân viên tình báo rất giỏi, vì vậy chúng ta cũng làm việc với họ. Do đó chúng ta cần phải đa dạng hóa và phát triển phạm vi về nguồn tin tình báo tại Trung đông”, Clive Williams.
Được biết trong cuộc hành quân tại Sydney vào ngày 29 tháng 7 năm rồi, cảnh sát nhắm mục tiêu là các thành viên của gia đình Merhi, vốn có liên hệ thân thuộc với gia đình Khayat, thế nhưng không có ai bị truy tố liên quan đến âm mưu nói trên.
Các viên chức cao cấp Úc cho đài ABC biết rằng, một thành viên khác của gia đình đó là Ahmed Merhi bị bắt tại Iraq hồi đầu năm nay.
Được biết Merhi là một lao động làm việc chân tay tại Sydney trước đây ở vào tuổi 20, là một chiến binh IS người Úc được biết bị bắt tại Iraq.
Hắn ta đi từ Sydney đến Syria hồi năm 2014 và xử dụng tiếngtăm trên trang mạng xã hội để xúi giục những người Úc Hồi giáo tấn công những người không tin vào đạo Hồi cũng như tiến hành các cuộc tấn công tự sát.
Về phần chính phủ Úc không xác nhận lý lịch của người Úc bị bắt tại Iraq hay nói rõ hơn về tiến trình dẫn độ nếu có xảy ra.
Tổng trưởng Quốc phòng Úc, bà Marise Payne cho biết Bộ Ngoại giao và Thương mại Úc hiện cung cấp trợ giúp lãnh sự cho cá nhân dính líu trong vụ.
“Chúng ta nói rất rõ rằng, chúng ta mong muốn những kẻ tham gia trong cuộc xung đột và những ai vi phạm luật pháp nước Úc, cũng là vi phạm luật pháp quốc tế, phải bị xét xử theo đúng luật pháp của nước Úc”, Marise Payne.
Bà Marise Payne xác nhận một người Úc bị bắt tại Iraq được biết dưới tên là Ahmed Merhi, thế nhưng không bình luận về chi tiết của vụ bắt giữ.
Bà cũng cho biết chính phủ chưa đưa ra lời dẫn độ can phạm nói trên.
Thêm thông tin và cập nhật Like
Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại
Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại
