Trên tàu lửa Bắc Nam trong chuyến du lịch lặng lẽ tới Việt Nam, Đạo diễn Philip Noyce tình cờ mua cuốn sách in lem nhem The Quiet American của Graham Green bản tiếng Anh từ một người bán dạo đang kèo nài khách du lịch. Ông đọc nó xuyên chuyến tàu và ý tưởng làm bộ phim về thời điển nhiều biến động của Việt Nam hình thành trong ông từ đó.
Cuốn sách của Graham Green ra đời vào năm 1955 thì năm 1958 nó đã được dựng thành phim cũng bởi một đạo diễn Holywood lừng danh thời đó Joseph L. Mankiewicz, và nhân vật nữ chính đóng vai Phượng - một cô gái Việt - là Giorgia Moll một nữ diễn viên Ý.
Như vậy để thấy cuốn tiểu thuyết The Quiet American đã nhận được sự quan tâm rất nhiều của các nhà làm phim thượng thặng ngay từ khi nó vừa ra đời,
Và thật vậy, vào năm 2019, BBC xếp hạng The Quiet American trong danh sách "100 cuốn tiểu thuyết gây cảm hứng nhất - "100 most inspiring novels".
Người Mỹ Trầm Lặng kể về anh chàng người Mỹ Alden Pyles qua cái nhìn của nhà báo Anh Thomas Fowler. Alden Pyle là một anh chàng người Mỹ trầm lặng, lúc nào cũng cầm kè kè cuốn sách "The Dangers to Democracy" của York Harding, và lý tưởng hóa về những học thuyết and ta đã tiếp thu. Pyle được phái tới Việt Nam dưới vỏ bọc là một nhân viên của một tổ chức viện trợ kinh tế (Economic Aid Mission) nhưng thực chất là CIA để quan sát và tìm cách thiết lập một thế lực thứ 3 - không thân cộng sản và cũng không thân Pháp - để lãnh đạo Việt Nam chống lại làn sóng Cộng Sản đang lan rộng trên thế giới khi mà Pháp đang thua trên chiến trường Đông Dương và sắp buông Việt Nam.
Bộ phim Người Mỹ Trầm Lặng của đạo diễn Philip Noyce bám sát tiểu thuyết của Graham Green nói đến sự liên quan của Mỹ vào cuộc chiến Việt Nam từ rất sớm. Nó được ngay tại Việt Nam và Úc bởi một đạo diễn Úc nổi tiếng Philip Noyce, và được đầu tư bởi Holywood với dàn sao thượng thặng.
Hiếm có bộ phim nào mà hội đủ những yếu tố liên quan mà khán thính giả Việt tại Úc xem phim trên SBS On Demand quan tâm như The Quiet American - Người Mỹ Trầm Lặng phiên bản 2002 của Philip Noyce: vùng đất, con người, lịch sử và sự nổi tiếng. Đó cũng là phim có nhiều cái nhất và đầu tiên nhất so với những phim liên quan đến Việt Nam cho đến thời điểm này hơn 20 năm sau khi nó ra đời.
Đây là bộ phim Holywood đầu tiên câu chuyện bối cảnh Việt Nam được quay tại Việt Nam kể từ 1975, trước đó chỉ là những phim độc lập nho nhỏ như" Mùi Đu Đủ Xanh", "Xích Lo", "Đông Dương" của Pháp, hay Ba Mùa của đạo diễn Việt kiều Tony Bùi. Mãi sau này Holywood cũng có một phim bom tấn khác mượn Việt Nam như một phim trường tự nhiên để quay "King Kong" một câu chuyện giả tưởng chứ không liên quan gì đến Việt Namy.
Hai vai nam chính trong phim - nhà báo Fowler do Sir Micheal Caine thủ vai, và anh chàng người Mỹ Pyle do Brendan Fraser đóng. Tên tuổi và độ dày sự nghiệp của Micheal Cain thì không cần bàn ai cũng biết. Còn đối với Brendan Fraiser - vừa đoạt giải Oscar nam chính 2023 trong phim "The Whale" - vào thời điểm quay "Người Mỹ Trầm Lặng", anh đang nổi đình đám với loạt phim "Xác Ướp Ai Cập". Việc hai ngôi sao gạo cội này có mặt ở Việt Nam cả tháng để quay phim từ Nam ra Bắc tạo lên một làn sóng không chỉ báo chí trong nước mà cả phóng viên quốc tế cũng có mặt đưa tin.
Đạo diễn Philip Noyce (áo trắng ở giữa), Michael Caine (ngoài cùng, trái) và quay phim Chris Doyle (ngoài cùng phải).
Từ trái: Michael Caine, Brendan Fraser, Đỗ Hải Yến, Mai Hoa
Đạo diễn Philip Noyce vào thời điểm quay phim là một đạo diễn tên tuổi với một loạt các phim ăn khách như "Clear and Present Danger" với Harrison Ford thủ vai chính, "Bone Collector" có mặt của Angelina Jolie và Denzel Washington, "The Saint" với Val Kilmer thủ vai. Ông cũng là đạo diễn của "The Rabbit-Proof Fence" một phim về người Thổ dân Úc mà theo ông là bộ phim mà ông nói rằng rất tự hào trong sự nghiệp đạo diễn của mình.
Biên kịch Chistopher Hampton là người chuyển thể kịch bản từ tiểu thuyết sang phim. Ông là người được ba lần đề cử Oscar cho kịch bản hay nhất và hai lần đoạt giải. Vào thời điểm ông chuyển thể kịch bản Người Mỹ Trầm Lặng thì ông đã có trong tay dài những phim và nhạc kịch ăn khách như "Dangerous Liaisons", "Beyond the Limit", "Dracula the Musical", "Alice's Adventures Under Ground"...
Từ trái: Quang Hải, Mai Hoa, Tzi Ma, Philip Noyce, Đỗ Hải Yến và Brendan Fraser trong đêm ra mắt Người Mỹ Trầm Lặng tại Sài Gòn cuối năm 2001.
Vai diễn nhà báo Fowler là một trong những vai ăn ý nhất trong sự nghiệp điện ảnh của Michael Caine như ông thổ lộ trong một cuộc phỏng vấn với một đài truyền hình Irland vào năm 2003. Đây cũng là vai diễn mà không chỉ bản thân Michael Caine mà cả nhà sản xuất và đạo diễn cùng kỳ vọng cho giải Oscar nam chính. Tuy nhiên sự kiện 11/9 đã làm thay đổi thời cuộc mà trong đó bộ phim The Quiet American với nội dung theo sát cuốn tiểu thuyết nói về sự liên quan của CIA với "lực lượng thứ ba" trong các vụ khủng bố đã khiến bộ phim bị đình trệ ra mắt và bị lỡ nhịp cho những ước vọng của Sir Michael Caine về một giải nam chính Oscar mà lẽ ra ông hẳn đã cầm trong tay.
