آسټرالیا له روسیې، کاناډا، چین، امریکا او برازیل وروسته د نړۍ شپږم لوی هېواد دی او په سویلي نیم کرې کې پروت دی.
آسټرالیا ۷ میلیونه ،۶۹۲ زره او ۲۴ کیلومتره مربع مساحت لري چې د اصلي وچې ترڅنګ لویې او کوچنۍ ټاپوګانې هم په کې شاملې دي. د دغه هېواد اصلي وچه له شمال څخه تر جنوب پورې ۳۱۳۸ کیلومتره او له ختیځ څخه لویدیځ پورې ۳۹۸۳ کیلومتره اوږدوالی لري.
آسټرالیا د نړۍ له هېڅ هېواد سره د ځمکې لار نلري. اندونیزیا، نوی زیلنډ، پاپوا نیو ګیني او ختیځ تیمور د دغه هېواد ترټولو نیږدې ګاونډي هېوادونه دي.
ایالتونه او ښارونه:
آسټرالیا د سیاسي جوړښت له پلوه ۶ ایالتونه لري چې د نیو ساوت وېلز، وېکټوریا، تزمانیا، کوینزلنډ، سویلي آسترلیا او لویدیځې آسټرالیا په نومونه یادېږي.
دغه هېواد دوه سیمې هم لري چې د شمالي او مرکزي سیمو نومونه ورکړل شوي دي. د آسټرالیا هېواد پلازمېنه کانبرا نومېږي چې په اې سي ټي یا د آسټرالیا په مرکزي سیمې کې موقعیت لري.
سیډني، ملبورن ، برزبن، پرت، داروین او اډېلېډ د دغه هېواد لوی ښارونه دي.
سیډني د آسټرالیا ترټولو لوی ښار دی، په دغه ښار کې شاوخوا ۵.۳ میلیونه خلک ژوند کوي. Source: AAP / AAP Image/Dean Lewins
د آسټرالیا هېواد ۸۲۲۲ ټاپوګانې لري چې د اصلي وچې په شاوخوا کې پرتې دي. که چېرې یو کس وغواړي ترڅو هره ورځ د آسټرالیا له یوې ټاپو څخه لیدنه وکړي نو شاوخوا ۲۲ کاله وخت نیسي.
آسټرالیا نږدې ۱۲ زره ښکلې سمندرغاړې هم لري او که چېرې تاسو وغواړئ هره ورځ له یوې سمندغاړې لیدنه وکړئ نو تاسو ممکن په ۳۲ کلونو کې دغې موخې ته ورسېږئ.
لا ډېر ولولئ
په استرالیا کې د سیل ۱۰ ښکلي ځایونه
بومي آسټرالیایان:
بومي اسټرالیایان د دغې خاورې اصلي اوسېدونکي دي چې لسګونه زره کاله اوږد تاریخ لري او په دوو ډلو ویشل شوي چې یوې ډلې ته ابوریجنل او بلې ډلې ته ټوریس سټریټ آیلنډرز ویل کېږي.
د ۲۰۲۱ کال سرشمېرنه ښيي چې د آسټرالیا شاوخوا ۸۱۲ زره کسان یا ۳.۲ سلنه اوسېدونکي بومي آسټرالیایان دي. مگر د آسټرالیا پاتې نور خلک په اصل کې د هغو آسټرالیایانو له نسل څخه دي د نړۍ له نورو هېوادونو څخه آسټرالیا ته راغلي او اوسمهال آسټرالیا د بېلابېلو کلتورونو د خلکو ګډ کور دی.
LISTEN TO
د آسټرالیا لومړني اوسېدونکي او اوښبه افغانان
16:12
په ورستیو کلونو کې ترسره شوې څېړنې ښيي چې د آسټرالیا لویه وچه د حرکت په حال کې ده او د نقشې په هغه ځای کې موقعیت نلري چېرته چې مونږ فکر کوو. د بزنس انسایډر، د یوه راپور پر اساس د آسټرالیا لویه وچه په تېرو ۵۰ کلونو کې له خپل ځای څخه ۴ ځله خوځېدلې ده.
په ۲۰۰۹ کال کې د آسټرالیا د کرټن پوهنتون لخوا په څېړنو کې موندل شوې چې د آسټرالیا لویه وچه شمال خوا ته د حرکت په حال کې ده او هر کال د اسیا لویې وچې ته نېږدې کېږي.
په ۲۰۱۶ میلادي کال کې د آسټرالیا د ځمګپوهنې ادارې اعلان وکړ چې د آسټرالیا لویه وچه هرکال ۷ سانتي متره له خپل ځای څخه خوځېږي.
یو شمېر ساینسپوهان په دې باور دي چې د آسټرالیا لویه وچه به په راتلونکو ۵۰ میلیونو کلونو کې د چین هېواد له سویل لویدیځې برخې سره یو ځای شي.
Pushpin pointing Sidney in cheap plastic globe. Shallow depth of field Credit: FotografiaBasica/Getty Images
زموږ خپرونه دلتهیا هم د اس بي اس پر اپلیکیشن واورئ. تاسو کولای شئ د اس بي اس اپلیکیشن په وړیا توګه له یا څخه ترلاسه کړئ.
