Key Points
- Il-popli Indiġeni fl-Awstralja mhumiex tal-istess razza.
- Hemm madwar 500 Nazzjon, kull wieħed b’kulturi, lingwi u modi ta’ ħajja differenti u bi strutturi ta’ antenati differenti.
- Huwa kruċjali li tifhem din id-diversità biex tibni relazzjonijiet relevanti mal-popli Indiġeni.
Id-diversità rikka fil-popolazzjoni Indiġena tal-Awstralja hija aspett li jispikka u jmur kontra l-idea komuni żbaljata li l-popli kollha Aboriġini u Torres Strait Islander ġejjin mill-istess razza.
Il-poplu Indiġenu jirrappreżenta mużajk ta’ kulturi, lingwi, stili ta’ ħajja u strutturi ta’ razez.
L-aħjar mod biex tifhem din id-diversità huwa li tħares lejn il-mappa Indiġena tal-Awstralja I, tispjega Aunty Munya Andrews, anzjana minn Bardi Country fir-reġjun tal-Kimberley f’Western Australia.
“Aħna nistiednu lin-nies iħarsu lejn din il-mappa għaliex hemm madwar 500 Nazzjon li qiegħed fuqha. Kull Nazzjon għandu l-lingwa tiegħu jew jaqsam lingwa komuni ma’ oħrajn.”
Carla Rogers (left) and Aunty Munya Andrews (right), Evolve Communities Credit: Evolve Communities
“Meta nħares lejn l-arti Aboriġina, inkun naf eżatt minn liema naħa tal-Awsrtralja tkun ġejja, tant hi partikulari. Il-biċċa l-kbira tan-nies jassoċjaw it-tpinġija bit-tikek mal-kultura Aboriġina, imma din ġejja minn Nazzjon wieħed.
“Meta tħares lejn il-poplu Bardi, in-nies minn fejn ġejja jien, aħna nies tal-ilma baħar. L-arti tagħna hija simili ħafna bħal dawk li joqogħdu fuq gżejjer madwar id-dinja, b’pittura ġeometrika li turi l-mewġ u mhix tpinġija bit-tikek,” tkompli tgħid.
Aunty Munya, awtriċi, avukata u ko-ordinatriċi ta’ Evolve Communities, tgħid li n-nies għandhom jifhmu li mhux il-popli kollha huma l-istess meta jikkomunikaw ma’ nies Indiġeni. Dan huwa pass importanti ta’ turija ta’ rispett għall-użanzi u t-tradizzjonijiet ta’ komunità, li tippermettilek tibni aktar relazzjonijiet importanti u relevanti.
Carla Rogers hija alleata Indiġena li taħdem ma’ Aunty Munya. Hija żżid tgħid li għarfien bħal dan huwa kruċjali biex tifhem l-istorja li naqsmu bejnietna fl-Awstralja u għaliex għad hemm differenzi bejn il-poplu Indiġenu u dak mhux Indiġenu fl-Awstralja llum.
“Meta l-Awstralja kienet kolonizzata u għadha sallum, huwa dan in-nuqqas ta’ għarfein ta' din id-diversità li jwassal għall-problema ewlenija. Ħafna mill-problemi tagħna li jeżistu bħalissa huma minħabba li l-Aboriġini u t-Torres Strait Islander huma meqjusa bħala razza waħda u ma jingħatax għarfien għad-diversità rikka li għandhom,” hija tgħid.
The Indigenous peoples of Australia are not one homogenous group. - Belinda Howell/Getty Source: Moment RF / Belinda Howell/Getty Images
L-Awstralja minn dejjem kienet multikulturali
Il-popli Indiġeni huma “esperti” fil-multikulturaliżmu, tgħid Aunty Munya.
“Ir-razza ta’ niesi, ilhom jipprattikaw il-multikulturaliżmu għal eluf ta’ snin. Tgħallimna nifhmu u ngħixu ma’ gruppi ta’ Aboriġini differenti, tgħallimna nitkellmu xi lingwi differenti,” tkompli tispjega.
Huwa importanti li ngħarfu individwi bħal Dr Mariko Smith, li għandha wirt Indiġenu u kulturali, u b’hekk ittejjeb id-diversità tal-Ewwel Awstraljani.
Missierha huwa min-Nazzjon Yuin, fin-nofsinhar tal-kosta ta’ New South Wales, waqt li ommha hija minn Kokura f’Kyushu, il-Ġappun.
“Xi nies jaħsbu li għaliex ġejja minn wirt Ġappuniż u Aboriġinu, li jien min naħa ta’ fuq u l-majistrall tal-Awstralja, fejn kien hemm l-industrija Ġappuniża tal-perli.
“Il-ġenituri tiegħi ltaqgħu f’ħanut tal-kafè f’Kyushu meta missieri kien qed jivvjaġġja madwar il-Ġappun. Iżżewġu fil-Ġappun u mbagħad ġew l-Awstralja.”
Meta kienet tikber, Dr Smith esperjenzat diversi “kummenti razzisti”, minħabba li kienet tidher Asjatika, imma dawk il-kummenti “komplew jikbru” meta n-nies saru jafu li kienet ukoll Aboriġina.
Dr Mariko Smith Credit: Anna Kucera Credit: Anna Kucera/Anna Kucera
“In-nies jistgħu jaħsbu li ma ltaqgħux ma’ persuna Aboriġina fil-ħajja tagħhom, qabel, imma l-possibiltà hija li ltaqgħu, imma dik il-persuna ma’ kinitx konformi mal-idea tagħhom ta’ persuna Aboriġina.”
Dr Smith tgħid li l-Awstralja kontemporanja, bħala pajjiż multikulturali, għandha tagħraf u taċċetta d-diversità fil-popolazzjoni Indiġena biex verament tkun inklussiva.
“Jekk taħseb dwar il-poplu Aboriġinu b’modi simplistiċi, ikun hemm biss soluzzjonijiet simplistiċi. Dan huwa kunċett kumpless u divers u kunċett li jeħtieġ soluzzjonijiet komprensivi u soluzzjonijiet diversi, kif ukoll ħsieb.”
Carla Rogers tispjega li n-nies jistgħu jagħmlu żbalji meta nies mhux Indiġeni ma jifhmux din id-diversità.
“Nistgħu ngħidu xi ħaġa li tweġġa’ ħafna, xi ħaġa li potenzjalment tista’ tkun razzista. Irridu nifhmu lil xulxin.”
Thirteen Aboriginal and Torres Strait Islander people from across Australia are taking part in the inaugural Mob in Fashion initiative. Credit: Thirteen Aboriginal and Torres Strait Islander people from across Australia are taking part in the inaugural Mob in Fashion initiative.
Fejn nistgħu nitgħallmu aktar dwar id-diversità Indiġena?
Bħal meta tkun qed tivvjaġġa madwar l-Ewropa, ibda b’mappa, identifika l-pajjiż fejn qiegħed, u tgħallem dwar il-kulturi u l-lingwi tiegħu.
“Jekk tkun qed tivvjaġġa għal aktar minn sagħtejn, ngħidu aħna minn Sydney, dan ifisser li tkun għaddej minn Pajjiżi differenti,” tgħid Rogers.
Biex ikollok aktar għarfien tal-Pajjiż, inkluż is-sidien tradizzjonali u l-isorja, il-Land Council u l-kunsilli lokali huma mod tajjeb fejn għandek tibda.
Aunty Munya tgħid li l-importanti huwa li “teduka lilek innifsek.”
“Tgħallem kemm jista’ jkun, ikkomunika, speċjalment ma’ nies tal-Ewwel Nazzjonijiet. M’għandekx għalfejn tibża’, kull m’għandek tagħmel huwa li tintroduċi lilek innifsek, u attenti għal avvenimenti komunitarji.”
Kull m’għadnek tagħmel huwa li tkun kuraġġuż/a biżżejjed biex tagħmel l-ewwel pass biex tkun taf l-Ewwel Nazzjonijiet.
