Key Points
- The Anzac Day march was traditionally for those who fought in Gallipoli. Today, it extends to current and all former servicemen, servicewomen and their descendants, including those from diverse backgrounds.
- Many of the Australians enlisted came from diverse backgrounds.
- People from culturally diverse backgrounds want to connect with Anzac Day.
Anzac နေ့တွင် နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းရှိ သြစတြေးလျများသည် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ကြသူများ၊ တိုက်ပွဲ ဝင်ခဲ့ကြသော သြစတြေးလျနှင့် နယူးဇီလန်တပ်ဖွဲ့များမှ ကျဆုံးသွားသူများကို အထိမ်းအမှတ်ပြု ခြင်း၊ Anzac Day ချီတက်ပွဲနှင့်အတူ ၎င်းတို့၏ စွန့်လွှတ်အနစ်နာခံမှုနှင့် ရဲရင့်မှုကို ဂုဏ်ပြုသည့် ထင်ရှားသောပွဲတစ်ခုဖြစ်သည်။
နှစ်စဉ် ဧပြီလ 25 ရက်နေ့တွင် ချီတက်ပွဲကို ပထမကမ္ဘာစစ်အတွင်း Gallipoli တွင် တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြ သော သြစတြေးလျနှင့် နယူးဇီလန်စစ်တပ်တပ်ဖွဲ့ (ANZAC) အဖွဲ့ဝင်များအတွက် အစဉ်အလာ အတိုင်း ချီတက်ခဲ့ကြသည်။
သို့ရာတွင်၊ ယခုအခါ ၎င်းသည် Gallipoli ရှိ တိုက်ပွဲများ၏ ဆန့်ကျင်ဘက်ဘက်ခြမ်းမှ စစ်မှုထမ်း ဟောင်းများအပါအဝင် သြစတြေးလျ စစ်မှုထမ်းဟောင်းများနှင့် ၎င်းတို့၏ သားစဉ်မြေးဆက်များ အားလုံးအထိ တိုးချဲ့ထားသည်။
2006 ခုနှစ်တွင် Victoria's RSL သည် Turkish ကမ္ဘာစစ်ပထမစစ်ပြန်များ၏သားစဉ်မြေးဆက်များ အား ယနေ့ကျင်းပနေသည့် Anzac Day ချီတက်ပွဲတွင် ပါဝင်ခွင့်ကို ခွင့်ပြုခဲ့သည်။
READ MORE
How to participate in Anzac Day
AMaGA (Australian Museum and Galleries Association) မှ လက်ခံရရှိသူ Jean McAuslan သည် The Shrine of Remembrance နှင့် Australian War Memorial တွင် ဆယ်စုနှစ်များစွာ ကြာ လုပ်ဆောင်ခဲ့သော Victoria ၏တစ်သက်တာ အောင်မြင်မှုများ ဆုများကိုရရှိသူက မတူညီ သောလူမျိုးကို ပွေ့ဖက်ထား သည့် ခံစားချက်ကို ထင်ဟပ်စေသည်ဟု SBS နှင့် ယခင် အင်တာဗျူး မှာ ရှင်းပြထားသည်။
Ms McAuslan က ၎င်းသည် အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း အပြောင်းအလဲ များကို သရုပ်ဖော်ထားပြီး စစ်ပွဲ၏ သက်ရောက်မှုကြောင့် ထင်ရှားဟုပြောသည်။
အီတလီ၊ ဂျာမန်နှင့် ဂျပန်တို့ကဲ့သို့သော အကျဉ်းသားများသည် စစ်ကြီးပြီးဆုံးချိန်တွင် ၎င်းတို့၏ နိုင်ငံသို့ ပြန်လိုရသော်လည်း အချို့မှာ သြစတြေးလျ၏ နေထိုင်မှုပုံစံကို ထူထောင်ထားပြီးဖြစ်၍ မပြန်ကြောင်း သူမက ရှင်းပြသည်။
“အထူးသဖြင့် အီတလီလူမျိုးတွေဟာ ဒေသခံတောင်သူလယ်သမားတွေနဲ့ အလုပ်လုပ်ကိုင်ရာမှာ အလွန်ရေပန်းစားခဲ့ပြီး ဖမ်းဆီးခံထားရစဉ်မှာ အလုပ်သင်လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့တဲ့ မိသားစုက တခါတရံ သြစတြေးလျမှာ ပြန်လည်နေထိုင်ဖို့ မိသားစုကို ပံ့ပိုးကူညီပေးခဲ့ပါတယ်” လို့ Ms McAuslan က ပြောပါတယ်။
Sankar Nadeson သည် ယူကေနွယ်ဖွား ခေတ်ပေါ်အနုပညာရှင်နှင့် အိန္ဒိယနွယ်ဖွား သုတေသီ တစ်ဦးဖြစ်ပြီး Naarm/Melbourne တွင် အခြေစိုက်ပြီး လန်ဒန်တွင်လည်း အနုပညာစတူဒီယို တစ်ခုရှိပါသည်။
Left to Right: Alex Ilyin (right) with former comrade in arms Don Frohmuller and contemporary artist and researcher Sankar Nadeson.
သူသည် jingoism သို့မဟုတ် အချည်းနှီးသော စကားလုံးများမပါဘဲ "အပြုသဘောဆောင်သော အမျိုးသားဂုဏ်" ကို တဖြည်းဖြည်း ပျံ့နှံ့ရန် ရည်ရွယ်ပါသည်။
ငယ်စဉ်ကလေးဘဝကတည်းက အင်္ဂလန်မှာကြီးပြင်းလာပြီး Remembrance Day မှာ poppies ဝတ်ဆင်ပေမယ့် သူ့မိသားစုရာဇဝင်ကို Anzac နဲ့ ဘယ်တော့မှ မဆက်စပ်မိဘူးလို့ Mr Nadeson ကပြောပါတယ်။
သူသည် စစ်မုဆိုးမများနှင့် အလုပ်စလုပ်ချိန်အထိ Anzacs ၏ ယဉ်ကျေးမှုကွဲပြားမှုကို သိရှိပြီးသူ့ ကိုယ်ပိုင်ဇာတ်လမ်းကို မေးခွန်းထုတ်ခဲ့သည်။
Through my artistic engagements with students from universities and secondary and primary schools across the state, I noticed that many were unaware of the existence of Chinese Anzacs.Sankar Nadeson
“ကျွန်ုပ် အဒေါ်ကို မေးတော့ ဟုတ်တယ်၊ မင်းအဘိုးက မလေးရှားမှာ ဗြိတိသျှစစ်တပ်မှာ ပါဝင် တိုက်ခိုက်ခဲ့တယ်၊ ငါလည်း မပြောတတ်ဘူး၊ လုံးဝ မပြောတတ်ဘူး။ ကျွန်ုပ်သည် Anzac ဇာတ် လမ်း သို့မဟုတ် နယ်ချဲ့တပ်များ သို့မဟုတ် သြစတြေးလျ ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့မှတဆင့် စစ်ပွဲ အတွင်း ပဋိပက္ခဇာတ်လမ်းများနှင့် ကျွန်ုပ်၏သမိုင်းနှင့် ကျွန်ုပ်၏မိသားစုနှင့် ကိုယ်ရေးကိုယ် တာအဆင့်ရှိသည့် ဇာတ်လမ်းများနှင့် အမှန်တကယ် ချိတ်ဆက်မိခြင်းမဟုတ်ပါ” ဟု ရှင်းပြသည်။
ပထမကမ္ဘာစစ်အတွင်း စာရင်းသွင်းခဲ့သည့် သြစတြေးလျနိုင်ငံသား 420,000 နီးပါးအနက် အများစု သည် First Nations Peoples နှင့် ဗြိတိသျှ၊ အာရှ၊ ဂရိနှင့် မြောက်ဥရောပနောက်ခံရှိသူများ အပါ အဝင် ကွဲပြား သောနောက်ခံများမှ ဆင်းသက်လာသည်ဟု ဩစတေးလျစစ်ပွဲအောက်မေ့ဖွယ်က ဆိုသည်။
ပထမကမ္ဘာစစ်အတွင်း သြစတြေးလျအတွက် တရုတ် migrants ၂၀၀ ခန့် ပါဝင်ဆင်နွှဲခဲ့သည်။ Australia China Youth Association နှင့် အလုပ်လုပ်စဉ် Sankar Nadeson က သူ၏ကျောင်း သားများသည် Anzac ၏ ယဉ်ကျေးမှုပေါင်းစုံ ဆောက်တည်ပုံနှင့် မရင်းနှီးကြောင်း ပြောကြားခဲ့ သည်။
“တရုတ်နွယ်ဖွား ကျောင်းသားတွေဟာ တရုတ် Anzacs ရဲ့ အရေးပါတဲ့ သမိုင်းကြောင်းကို မကြာ ခဏ သတိမထားမိကြပါဘူး။ ယင်းကို မီးမောင်းထိုးပြရန်၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် တရုတ်လူမျိုး Anzacs များကို သရုပ်ဖော်ထားသည့် ဆေးရိုက် ပုံဖော်ထားများအပါအဝင် ခေတ်ပြိုင်အနုပညာလက်ရာ များကို ဖန်တီးခဲ့သည်။ ထိုပုံသဏ္ဍန်တွင် ပထမကမ္ဘာစစ်အတွင်း Imperial Forces တွင် အမှုထမ်း ခဲ့သည့် နာမည်ကြီး စနိုက်ပါသမား Billy Sing ကို ပုံဖော်ထားသည့် ရောင်စုံပုံပါ” ဟု Mr Nadeson က ဆိုသည်။
A Maori warrior in traditional dress leads the New Zealand veterans in the Anzac Day Parade through Sydney CBD on April 25, 2021, in Sydney, Australia. (Photo by Ruth Goodwin/Getty Images) Credit: Ruth Goodwin/Getty Images
“ဦးထုပ်ဆောင်းထားတဲ့ တရုတ်လူမျိုးတစ်ယောက်ကို တွေ့တဲ့အခါ သူတို့မှာ သမိုင်းရဲ့ အဓိကကျတဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ရှိတယ်ဆိုတာ သူတို့ အသိအမှတ်ပြုပါတယ်။ သူတို့ဟာ သြစတြေးလျသမိုင်း မှာ ပါဝင်ပတ်သက်ခဲ့ပြီး သူတို့ဟာ အရံပစ္စည်းမဟုတ်ဘူး” ဟု ၎င်းက ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့ သည်။
Alex Ilyin သည် ရုရှားအမွေအနှစ်ဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံတွင်မွေးဖွားခဲ့ပြီး လွန်ခဲ့သည့် နှစ် 50 က သြစတြေးလျတွင် အခြေချနေထိုင်ခဲ့သည်။ စစ်မှုထမ်းခြင်းသည် သြစတြေးလျယဉ်ကျေးမှုကို နားလည်သဘောပေါက်စေပါသည်။
“၅၉ မှာ သြစတြေးလျကို ရောက်လာတယ်၊ ၆၇ မှာ စစ်မှုထမ်ဖို့ ဆင့်ခေါ်ခံရတယ်။ ကျွန်တော့်ရဲ့ အင်္ဂလိပ်စာဟာ အဆင့်မမီဖြစ်ပြီး သြစတြေးလျမှာ အသစ်ရောက်လာတဲ့ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင် သူတွေရဲ့ ရှုထောင့်ကနေ နားလည်မှုတွေ ရှိနေဆဲပါ” လို့ Mr Ilyin က ဆိုပါတယ်။
Serving two years in Australian army really opened my eyes. I have worked closely shoulder to shoulder with dinky die Aussies from country and that helped me immensely to understand the Australian way of life, the speech, the language, the customs, you name it.Alex Ilyin
ဒါပေမယ့် စစ်သားတချို့နဲ့ သူတို့ရဲ့ သားစဉ်မြေးဆက်အတွက် တာဝန်က ပြန်လာအခါ ခါးသီးတဲ့ အရသာရှိတယ်။ ဗီယက်နမ်စစ်ပွဲမှ ပြန်လာတဲ့အခါ Alex Ilyin သည်ပဋိပက္ခကို ဆန့်ကျင်တဲ့ လူထု အမြင်ကို သတိရမိသည်။
“ဗီယက်နမ်ကနေ ပြန်လာတုန်းက သြစတြေးလျမှာ ဗီယက်နမ်ဆန့်ကျင်ရေး ခံစားချက် အရမ်း ရှိလို့ 'အိုကေ အရပ်ဝတ် သွားပါ၊ ဘယ်မှာမှ ပေါ်မလာနဲ့' လို့ တော်တော်များများ ပြောကြတယ်။ ဒါကြောင့် သြစတြေးလျအတွက် တိုက်ပွဲဝင်ဖို့ အစိုးရက စေလွှတ်ထားတဲ့သူတွေ ပြန်လာပြီး ဖုံး ကွယ်ထားလို့ ခွင့်လွှတ်ဖို့ ရှက်စရာဖြစ်လုနီးပါးပါပဲ” ဟု Mr Ilyin က ပြန်ပြောပြသည်။
သို့သော် Bob Hawke လက်ထက်တွင်၊ သြစတြေးလျသည် Alex Ilyin ကဲ့သို့သော စစ်မှုထမ်း ဟောင်းများ၏ ဝန်ဆောင်မှုကို လှိုက်လှဲစွာကြိုဆိုသည့် အိမ်သို့ ပြန်လာချီတက်ပွဲဖြင့် အသိအမှတ် ပြုခဲ့သည်။
“ဩစတေးလျနိုင်ငံတစ်ဝှမ်းက စစ်မှုထမ်းတွေဟာ အစိုးရစရိတ်နဲ့ ဆစ်ဒနီမြို့ကို ထွက်ခွာခဲ့ကြပြီး ဆစ်ဒနီမြို့ရဲ့ လမ်းတွေပေါ်မှာ ချီတက်ခဲ့ကြတယ်။ အဲဒီကနေစပြီး ခေါင်းကို မော့ပြီး ဂုဏ်ယူ တယ်။ ငါတို့တိုင်းပြည်က ငါတို့လိုအပ်တာကို ငါတို့လုပ်ခဲ့ပြီးပြီ” ဟု Mr Ilyin က ပြောသည်။
1987 ခုနှစ်ကတည်းက Alex Ilyin သည် ANZAC နေ့ ချီတက်ပွဲကို လက်လွတ်မခံခဲ့ပေ။
ဆစ်ခ်အသိုင်းအ၀ိုင်းနှင့် လက်တွဲလုပ်ဆောင်ခဲ့သော Sanker Nadeson ၏ အဆိုအရ၊ နှစ်သိမ့်မှု လုပ်ငန်းစဉ်ကို လူအများက အသိအမှတ်ပြုခြင်းသည် နိုင်ငံတော်၏ ကုသခြင်းကို အထောက်အကူ ဖြစ်စေသည်။
"လူတွေက ငါတို့ကိုမြင်ရင် ဒါမှမဟုတ် မင်း ထောက်ပံ့ခဲ့တာတွေ၊ မင်းလုပ်ခဲ့တာတွေအတွက် မင်း ကိုတွေ့တဲ့အခါ၊ မင်း ကုစားမှုတွေ အများကြီးရရှိတယ်၊ ပြီးတော့ လူ့အဖွဲ့အစည်းမှာ ယုံကြည်မှု အပြ/ည့်နဲ့ ရှေ့ဆက်သွားနိုင်မှာပါ" ဟု Mr Nadeson က ပြောကြားခဲ့သည်။
People participate in the ANZAC Day March in Sydney, Australia, on Tuesday, April 25, 2023. (Photo by Steven Saphore/Anadolu Agency via Getty Images) Source: Anadolu / Anadolu/Anadolu Agency via Getty Images
“မဲလ်ဘုန်းမြို့ရဲ့ အနောက်မြောက်ဘက် အပြင်ဘက်မှာရှိတဲ့ ဆစ်ခ်ဘုရားကျောင်းတစ်ခုမှာ ရပ်ရွာ လူထုတစ်ရာကျော်နဲ့ စေ့စပ်ဆွေးနွေးတဲ့အခါ၊ ဤအသိုင်းအဝိုင်းသည် 'အခြား' မဟုတ်တော့ ကြောင်း လွှမ်းခြုံထားသော ခံစားချက်တစ်ခုရှိသည်။”
Mr Nadeson believes that due to the recognition of its veterans, the Sikh community feels more integrated into the Australian community.
“တခါတရံမှာ မင်းဟာ ကျယ်ပြန့်တဲ့ အသိုင်းအဝန်းနဲ့ မတူဘူးဆိုတာ မင်းအသိအမှတ်ပြုတယ်၊ဒါပေမယ့် စည်းလုံးညီညွတ်ပြီး လူတွေကို ပေါင်းစည်းလိုက်တဲ့အခါ ဩစတေးလျကို သင်ခံစားရ တယ်။ ဒါက ဩစတေးလျဆိုတာ အဲဒါကို တကယ်ခံစားရတယ်။”
So, the Sikh community actually had the recognition that they were inextricably connected to this community, not another.Sankar Nadeson
မတူကွဲပြားသော အသိုက်အဝန်းများနှင့် လက်တွဲလုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့် Mr Nadeson သည် အသိုက် အဝန်းတစ်ခုစီ၏ ဇာတိထုံးတမ်းစဉ်လာများကို ထုတ်ဖော်ပြသပြီး တစ်နေ့တာ ချဉ်းကပ်ပုံကိုလေ့ လာတွေ့ရှိခဲ့သည်။
“Sikh ယဉ်ကျေးမှုမှာ ဒါက အလွန်လေးနက်ပါတယ်။ သူတို့မှာ စစ်သည်သူတော်ကောင်း တွေရဲ့ ဓလေ့ထုံးတမ်းတွေရှိလို့ အရမ်းလေးနက်တဲ့ သဘောလက္ခဏာရှိတယ်၊ ဒါပေမယ့် တစ်ချိန်တည်း မှာ တော့ ပွဲကျင်းပမှု ခံစားချက်က အမြဲရှိနေတော့ အရမ်း အရောင်အသွေးစုံတယ်။"
"ဒါဆို မင်းမှာ တရုတ်အသိုင်းအဝိုင်းရှိတယ်၊ အရာအားလုံးက အနီရောင်၊ အောက်မေ့ဖို့ အတွက် အနီရောင်ပဲ၊ ဒါပေမယ့် ချမ်းသာဖို့အတွက် အနီရောင်ပဲ ဖြစ်တယ်။ သူတို့ဟာ တရုတ် diggers တွေရဲ့ ပုံတွေကို ရိုက်တဲ့အခါ သူတို့မှာ ဘိုးဘွားပိုင်တဲ့ ခံစားချက်ကို အလွန်ခိုင်မာတဲ့ လေးစားမှု ရှိခဲ့ပါတယ်” ဟု Mr Nadeson က ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။
Crowds are seen during the ANZAC Day March in Sydney, Australia, on Tuesday, April 25, 2023. (Photo by Steven Saphore/Anadolu Agency via Getty Images) Source: Anadolu / Anadolu/Anadolu Agency via Getty Images
“ကျွန်မရဲ့ သတိပြုမိတာကတော့ သြစတြေးလျနိုင်ငံရဲ့ သမိုင်းမှာ အလွန်အရေးပါတဲ့ နေ့တစ်နေ့ကို ထိတွေ့ဆက်ဆံလိုတဲ့ သူတွေနဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံရတဲ့ သူတွေ အပေါ်မှာ ဆန္ဒရှိတယ်ဆိုတာပါပဲ။ သူမကပြောပါတယ်။
ဧပြီလ 25 ရက်တိုင်းတွင်၊ Alex Ilyin နှင့် သူ၏သားတို့သည် ဩစတေးလျစစ်တပ်တွင် အမှုထမ်းခဲ့ကြသူများအား ဂုဏ်ပြုသော Anzac Day ချီတက်ပွဲ၌ ပါဝင်ခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့၏ အစဉ်အလာကို ထိန်းသိမ်းရန် ရည်ရွယ်သည်။
"Anzac ရဲ့ အစဉ်အလာ ရှိတယ်။ ငါ့သားက စစ်မှုထမ်းပြီး အီရတ်၊ တီမော၊ ဆော်လမွန် ကျွန်းတွေ မှာ ငြိမ်းချမ်းရေး ထိန်းသိမ်းသူအဖြစ် ပုံမှန် အမှုထမ်းခဲ့တယ်၊ ဒါကြောင့် အစဉ်အလာက ကောင်း မွန်ပြီး ရှင်သန်နေတယ်။"
မူလ Gallipoli ဆင်းသက်ချိန်နဲ့ တိုက်ဆိုင်ပြီး ဧပြီလ 25 ရက်နေ့ အရုဏ်တက်ချိန်မှာ နိုင်ငံတဝှမ်း အထိမ်းအမှတ် ဝန်ဆောင်မှုတွေကို ကျင်းပပါတယ်။ နောက်ပိုင်းတွင် Anzac Day သည် မြို့ငယ် များနှင့် မြို့ကြီးများပါဝင် ချီတက်ကြသည်။
Anzac သမိုင်းအကြောင်းပိုမိုလေ့လာရန်၊ သြစတြေးလျအစိုးရ၏ Anzac portal နှင့် Australian War Memorial ကို သွားရောက်ကြည့်ရှုပါ။
*The Returned and Services League
